تفاوت ۳.۹ میلیون تومانی سرانه پرداختی مالیات کارمندان و مشاغل در سال ۱۴۰۱
سرانه مالیات پرداختی از سوی مشاغل در سال ۱۴۰۰ حدود ۵.۸ میلیون تومان و در سال ۱۴۰۱ حدود ۶.۱ میلیون تومان بوده است، در حالی که سرانه مالیات دریافتی از کارمندان در سال ۱۴۰۰، حدود ۸.۸ میلیون تومان و در سال ۱۴۰۱، حدود ۱۰ میلیون تومان بوده است.
به گزارش عصر خدمات، مالیات منبع پایدار و سالم تامین مالی دولت است؛ علاوهبر آن پیامدها و کارکردهای دیگری نیز دارد که بر عوامل و متغیرهای اقتصادی اثر میگذارد.
فرار و تبعیض مالیاتی درمورد قشر خاصی از فعالان اقتصادی موجب کاهش انگیزه پرداخت مالیات سایرین میشود. از جمله بخشهایی که حسب اطلاعات مالی و بررسیها بالاترین فرار مالیاتی را به نسبت درآمدشان دارند اصناف و مشاغل کشورند. با وجود این دولت و سازمان امور مالیاتی مساعدت زیادی برای کاهش مالیات پرداختی مشاغل داشتهاند.
بخش بزرگی از درآمدهای مالیاتی کشور، از مالیات از کارکنان بخش دولتی و خصوصی و شرکتهای بزرگ دریافت میشود این در حالی است که بخش اصلی مودیان مالیاتی را مشاغل تشکیل میدهند؛ بنابراین برخلاف شعار عدالت مالیاتی مطرح شده، فشار اصلی مالیات بر دوش کارکنان بخش دولتی و خصوصی احساس میشود.
اصول اساسی عدالت مالیاتی چیست؟
عدالت مالیاتی سه اصل اساسی دارد:
۱) نرخ مالیات باید به گونهای باشد که همه افراد به خصوص ثروتمندان و شرکتها به صورت عادلانه مالیات خود را پرداخت کنند. بدین معنی که ثروتمندانی که از منافع ملی بیشتر استفاده کردهاند و ثروت بیشتری به دست آوردهاند، باید سهم بیشتری در پرداخت مالیات داشته باشند.
۲) درآمدهای مالیاتی باید برای سرمایهگذاری های باارزش و در جهت ثبات در اقتصاد مصرف شود.
۳) نظام مالیاتی عادلانه باید به ساخت یک جامعه عادلانهتر و کاهش نابرابری که به واسطه معافیتهای مالیاتی ثروتمندان ایجاد شده است، کمک کند. اصلاح قوانین مالیاتی در راستای عدالت باید سبب بهرهمندی و منفعت بیشتر برای خانوادههای کمدرآمد شود. سیاستهای مالیاتی باید به گونهای باشد که کارگران کمدرآمد تحت فشار بیشتری برای پرداخت مالیات قرار نگیرند.
روش قطعی کردن پرداخت مالیات برای مشمولان تبصره ماده ۱۰۰
با توجه به اینکه اصناف مشمول تبصره ماده ۱۰۰، اسناد و مدارک و اظهارنامه ارائه نمیدهند سازمان امور مالیاتی باید برای تشخیص میزان درآمد (سود) اشخاص حقیقی فعال در مشاغل کشور جهت تعیین مالیات روشی را معین کند.
سازمان امور مالیاتی با اختصاص ضریبی به هر «اینتاکد» یا کد اینتا، سود فعالیت اقتصادی هر مودی را بابت رسته شغلی مورد فعالیت مودی مشخص میکند. سپس با مبنا قرار دادن رقم بهدستآمده مالیات مودی را مشخص میکند، یعنی ضریب مذکور در مبلغ فروش مودی ضرب و میزان درآمد (سود) فعال اقتصادی برآورد میشود.
علی ملک زاده پژوهشگر حوزه مالیات در یادداشتی ضمن اشاره به پرداخت مالیات از سوی مشاغل و اینکه تبعیض بین فعالان مختلف اقتصادی در پرداخت مالیات باید از بین برود و مشاغل مالیات واقعی خود را بپردازند عنوان کرد که قطعا تبعیض مالیاتی ضمن آثار مخرب بر فرهنگ مالیاتی، حس بیعدالتی و انگیزه فرار مالیاتی را در پی خواهد داشت.
کلیه اشخاص حقیقی مانند کسبه، اصناف، پزشکان، وکلا، صاحبان کارخانه، کارگاههای تولیدی و سایر افرادی که در قالب اشخاص حقیقی مشغول به کار و کسب و فعالیت اقتصادی هستند مشمول مالیات بر درآمد مشاغل میشوند.
آمارها نشان میدهد که سهم مالیات بر درآمد مشاغل از مجموع درآمد مالیاتی در سال ۱۴۰۱ تنها ۵ درصد و سهم این مالیات از کل درآمدهای مالیاتی در بازه ۱۰ ساله اخیر به طور میانگین ۴ درصد بوده است. این مسئله نشانگر آن است که برخی مشاغل با وجود درآمدهای کلان از پرداخت مالیات واقعی خود اجتناب میکنند و با ترفندهایی فرار مالیاتی میکنند.
همچنین سرانه مالیات پرداختی از سوی مشاغل در سال ۱۴۰۰ حدود ۵.۸ میلیون تومان و در سال ۱۴۰۱ حدود ۶.۱ میلیون تومان بوده است، در حالی که سرانه مالیات دریافتی از کارمندان در سال ۱۴۰۰، حدود ۸.۸ میلیون تومان و در سال ۱۴۰۱، حدود ۱۰ میلیون تومان بوده است.
برهمین اساس، یکی از مواردی که بهوضوح و البته بهطور قانونی بهعنوان مساعدت برای پرداخت مالیات و تنها برای مشاغل در نظر گرفته شده است امکان عدم ارائه اظهارنامه با استفاده از تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیاتهای مستقیم است.
در متن این تبصره آمده است: «سازمان امور مالیاتی کشور میتواند برخی از مشاغل یا گروههایی از آنان را که میزان فروش کالا و خدمات سالانه آنها حداکثر ۱۰ برابر معافیت موضوع ماده (۸۴) این قانون باشد از انجام بخشی از تکالیف از قبیل نگهداری اسناد و مدارک موضوع این قانون و ارائه اظهارنامه مالیاتی معاف کند و مالیات مودیان مذکور را بهصورت مقطوع تعیین و وصول نماید.»