خطر تعدیل نیرو در خودروسازان خصوصی/ تولید بدون ارز شیر بی یال و کوپال است

صنعت خودرو کشور از جمله صنایعی است که در دوران تحریم بیشترین آسیب را تحمل کرده است. از تصمیمات یک شبه و بدون کارشناسی ۵ سال اخیر در وزارت صمت تا نظرات غیر متخصصین تصمیم ساز همه و همه باری است که بر دوش این صنعت سنگینی می کند. در سال های اخیر حتی یک سنگ از راه این صنعت برداشته نشده و وزارت صمت به عنوان سیاست گذار کلان با تصمیمات غیر کارشناسی بیشترین سهم را در ناکامی این صنعت دارد.

اما اگر امروز همه این مشکلات را در یک کف ترازو و مشکلات ارزی خودروسازان را در کفه دیگر قرار دهیم، قطعا این کفه مشکلات ارزی است که پایین تر می ایستد. عدم تخصیص به موقع و کافی ارز به خودروسازان چه در بخش خصوصی و چه در بخش دولتی به ویژه در شش ماه دوم سال جاری باعث شده کم کم چراغ تولید که به زحمت روشن مانده است، کم نور و کم نورتر شود.
صنعت خودرو کشور حتی در اِشل دو خودروساز داخلی که معتقدند پلتفرم های آنها کمترین وابستگی ارزی را دارند، باز هم دست کم حدود ۳۰ درصد به مواد اولیه خارجی وابسته است. این در حالی است که برای گسترش فناوری در محصولات و پلتفرم های جدید ماژولار قطعا وابستگی به ارز و قطعات های تک حتی بیشتر است. زیرا هنوز به ویژه در بخش قطعات الکتریکال خودرو، قطعه سازان داخلی به آن جایگاه کیفی نرسیده اند.
ضمن این که حتی قطعه سازان نیز خود برای تهیه مواد اولیه نیازمند ارز هستند. یکی از دلایل افت تولید خودرو در کشور در دو خودروساز بزرگ طی شش ماهه دوم سال در مقاطعی عدم اختصاص ارز مورد نیاز به قطعه سازان است.

شرایط سخت بخش خصوصی
در بخش خصوصی حتی شرایط سخت تر است. خودروسازان بخش خصوصی برای دست یابی به ارز مورد نیاز تقریبا دست به هر کاری طی سه سال اخیر زده اند. از تعامل و تهاتر با معدن داران مس و روی و آهن گرفته تا صادرات فرش و پسته همه روش هایی بوده که خودروسازان بخش خصوصی در پیش گرفته اند تا چراغ تولید را روشن نگه دارند.
اما طی سال گذشته عدم تعامل وزارت صمت، بانک مرکزی و به طور کلی بدنه دولت در حوزه صنعت خودرو بیش از هر دوران دیگری قابل لمس است. البته خبردرمانی اختصاص ارز از طرف بانک مرکزی و وزارت صمت و… همواره نقل همه برنامه های خبری بوده است. اما آنچه که امروز واقعیت ماجراست ایستادن همه خودروسازان در صف ارزی است.
هر چند محمدرضا فرزین رئیس کل بانک مرکزی گفته از ابتدای سال تاکنون به واردات خودرو و قطعات آن ۵ میلیارد و ۴۱۶ میلیون دلار ارز اختصاص داده اند، اما سوال اینجاست که این مقدار کافی بوده و در زمان مورد نیاز پرداخت شده است؟
با این احوال اما عباس علی آبادی وزیر صمت که می گفتند تکنوکراتی اهل فن است و اهل تکنیک را راهی جاده مخصوص می کند، تا به امروز بر مبنای سابقه مپنایی خود تنها کابل برق ضعیفی را به صنعت خودرو وصل کرده که خود یک نیاز جدید ارزی برای خودروسازان است!
در حقیقت شاید اگر وزیر صمت قبل از این که با عجله به فکر برقی کردن جاده مخصوصی ها باشد، به فکر رفع چالش های ارزی آنها بود، امروز خطر تعدیل نیرو به ویژه در خودروسازان خصوصی وجود نداشت.. در واقع به قول یکی از فعالان و کارشناسان بازار خودرو به نظر می رسد، آقای وزیر در حوزه خودرو آنچنان که باید تصمیم گیر نیست!
البته این همه ماجرا نیست، زیرا خودروسازان با توجه به شرایط موجود ارزی طبق روال هر ساله در ماه های پایانی سال نمی توانند برنامه های دقیقی برای توسعه محصول و سرمایه گذاری برای سال آتی داشته باشند. در حقیقت در شرایط فعلی نمی توان خودروسازی را یافت که بتواند حتی یک برنامه کوتاه مدت یک ساله تدوین کند و به سمت آن پیش برود.
مسکوت ماندن پروژه های جدید
بسیاری از پروژه های خودروسازان به ویژه در بخش خصوصی به دلیل کمبود ارز مسکوت مانده است و معرفی محصولات جدید نیز در هاله ای از ابهام ارزی قرار دارند. حتی خبرهایی در جاده مخصوص وجود دارد که خودروسازان به دلیل عدم دریافت ارز مورد نیاز تولید را کاهش داده اند تا از اندک منابعی که در اختیار دارند در زمان بیشتری استفاده کنند.
روی دیگر این سکه خدشه دار شدن اعتبار خودروسازان در بیرون از مرزها و همکاری با شریکان خارجی است. زیرا با توجه به کمبود ارز خودروسازان داخلی نتوانسته اند به تعهدات در همکاری های مشترک عمل کنند و از این رو بعضی از شریکان خارجی میل به ادامه همکاری با خودروسازان ایرانی ندارند.
در پایان شاید بتوان گفت عباس علی آبادی بیشتر مناسب صندلی وزارت نیرو است تا صنعت، معدن و تجارت. زیرا از زمان حضور او در ساختمان خیابان سمیه نه مشکل ارزی خودروسازان و قطعه سازان حل شده، نه قیمت گذاری دستوری کنار رفته، نه بازار خودرو کنترل شده، نه تولید خودرو به نقطه اوج بازگشته و نه رابطه خودروسازان با سازمان ملی استاندارد و پلیس راهور بر اساس روابط حرفه ای پیش می رود.
از صنعت خودرو یک شیر بی یال و دُم و اشکم مانده است، خودروسازان ارز می خواهند نه شعار…

یادداشت: امید آورزمانی 

برای خواندن اخبار خودرو و اخبار اقتصادی اینجا کلیک کنید.