نگاهی اجمالی به طراحی شاهین سایپا/ عبور از دوره گذار

آخرین فرزند متولد شده نارنجی پوشان جاده مخصوص که روی خط تولید است، شاهین نام دارد. خودرویی که در سال ۱۳۹۷ در نمایشگاه خودرو شیراز رونمایی شد و در تابستان سال ۱۴۰۰ به مشتریان عرضه شد. شاهین که نام اولیه آن رهام بود، بر روی مگا پلتفرم SP100 گروه خودرو سازی سایپا طراحی و ساخته شده است.

به گزارش عصر خدمات، شاهین را شاید بتوان زیبا ترین محصول در میان تمامی محصولات طراحی وتولید شده در سایپا دانست. این خودرو نمادی از دوره گذار در طراحی خودروهخای ایرانی است. زیرا ناهمگونی طرح های قبلی در طراحی شاهین بدل به پویایی شده و ارتباط مناسبی بین حجم و طرح در بدنه وجود دارد. در حقیقت می توان گفت سایپا مسیری را با طراحی شاهین طی کرد که هیوندایی و کیا تا قبل از سال ۲۰۱۰ در مقوله طراحی طی کردند.

کره ای ها در این دوران خودروهایی همچون هیوندایی سانتافه نسل دوم و قبل تر خودروهایی چون مدل های النترا که در ایران هم تولید شد را در کارنامه دارند. در حقیقت آنها در مقوله طراحی یک مسیر حدود ۱۵ ساله را طی کردند تا در نهایت به ((سبک)) و المان هایی رسیدند که در دنیای طراحی به شاخص های طراحی صنعت خودرو کره جنوبی معروف است. این همان مسیری از طراحی است که امروز سایپا سوار بر شاهین از آن می گذرد.

از نظر فنی شاهین با موتور M15 توربو شارژ عرضه شده است که ۱.۵ لیتر حجم و ۱۰۵ اسب بخار نیرو دارد. البته شنیده ها حاکی از آن است که در آینده نزدیک موتور این خودرو ارتقاء می یابد و حتی مدل اتوماتیک آن نیز در راه است. مبحث اصلی در این گزارش طراحی خودرو شاهین در میان سایر محصولات سایپا است. البته در این نوشتار قرار نیست در مورد نکات فنی شاهین صحبت کنیم و به همین دلیل به سراغ موضوع طراحی می رویم.

طراحی بیرونی شاهین، طراحی معقول و هم مسیر با طراحی جهانی خودروهای مقرون به صرفه است. به این معنی که این خودرو در رده محصولات میانه بازار و اقتصادی قرار می گیرد. از این رو طراحان در نقش زدن بدنه این خودرو حداکثر سعی خود را به کارگرفته اند تا علاوه بر تناسب مناسب کلی بدنه، خودرو خوش فرم باشد. اما بدنه آنقدر پیچیده طراحی نشود که در پروسه ساخت قالب ها و مهندسی تولید، هزینه های تولید بیش از حد افزایش یابد.

از جمله معیارهای طراحان در دنیای خودرو، اقتباس از شکل و اِلمان های صورت جانوا ان است. موضوعی که بسیاری از خودروهای معروف جهان از جمله شورولت کوروت استینگ ری( نوعی کوسه) و یا حتی پژو ٢٠۶(گربه) بر پاییه آن شکل گرفته اند. شاهین نیز همانطور که از اسم اش پیداست، به خصوص در طراحی چراغ های جلو از چشمان شاهین الهام گرفته است.

در قسمت دماغه جلو طراحی سه بعدی و محل قرار گیری چراغ ها و نحوه بیرون بودن بیشتر جلو پنجره نسبت به چراغ ها در محصولات ایرانی برای نخستین بار رخ داده است. سبکی که بیشتر به خودروهای اسپرت دهه ۵۰ میلادی باز می گردد و در سال های اخیر نیز همزمان با استفاده خودروسازان از این سبک در بسیاری از سدان های خانوادگی چون جاگوار XJ و بعضی محصولات ایتالیایی به کارگیری شد.

البته بدون شک بخشی از فُرم دهی بدنه در طراحی به خصوص در نمای جلو تابع استانداردهای ایمنی چون استاندارد تصادف با عابر پیاده نیز هست. از این رو طراحی بخش هایی از بدنه همچون سپر و درب پوش محفظه موتور همواره با محدودیت هایی در فرم دهی رو به رو است. اما با این همه شاهین علاوه بر رعایت این استانداردها به گواه مردم از نظر ظاهری توانسته رضایت خریداران را جلب کند.

نمای کناری شاهین، خطوط سیال و نرم در درب ها، موجب حرکت چشم از جلو به عقب خودرو می شود و در کمال سادگی یک حس نرم و رونده را به مخاطب خود القا می کند. سایز درب عقب، فاصله محوری و محل قرار گیری محور عقب در شاهین همه باعث شده اند ارتباط منسبتا خوبی میان اجزاء بدنه به وجود بیاید. به خصوص که اگر از نمای کناری به خودرو دقت کنید، شیشه ها کوتاه دیده می شوند و این گستردگی بدنه را به خواننده القاء می کند. این گستردگی به گونه ای است که با توجه به درب محفظه بار کوتاه اما عمق محفظه بار زیاد باشد.

در نمای پشت شاهین کمی متفاوت تر از نمای رو به رو است. گویی طراحان هیجان زده تر این بخش را توسعه داده اند. زیرا گوشه های تیز و زاویه های کوچک قطعاتی چون چراغ ها در جلو خودرویی کمتر دیده می شود. اما قطعا طراحی این بخش پویا تر و فرم کلی بهتری نسبت به رقیبان داخلی خود دارد. شاید بهتر است بگوییم این بخش در حال و هوای اسپرت تر از نمای جلو طراحی شده است. تصدیق این گفته شاید شاهین های اسپرت شده ای باشد که این روزها در خیابان ها تردد می کنند. این خودروها که توسط خریداران جوان تغییر یافته اند، از نظر نمای ظاهری یک سرو گردن از دیگر خودروهای ایرانی زیباتر جلوه می کنند.

داخل کابین شاهین از باید پایه و اساس طراحی داخلی در محصولات سایپا به حساب آورد. به این معنا که این کابین می تواند الگو اصلی طراحی کابین برای دیگر محصولات سایپا باشد. این همان روشی است که خودروسازان بزرگ نیز در طراحی کابین سری های مختلف محصولات به کارگیری می کنند. در حقیقت با این نوع طراحی نسلی از خودروهای یک تولید کننده به وجود می آیند که از سبک معرف برند ان خودروساز هستند.

با توجه به عمق کپسول کابین، از نظر راحتی شاهین نمره خوبی می گیرد. از طرفی به دلیل این که شیشه ها در ارتفاع بالا قرار دارند، دید خوبی نسبت به اطراف وجود داردو احساس تنگی در کابین وجود ندارد. محل قرار گیری نمایشگر، کنترلگرها مناسب است، اما می توانست بهتر از این هم باشد. هر چند در خودروهای جدید با افزایش استفاده از سیستم های چند کاره و مجتمع کردن کارکرد های مختلف در یک ابزار، تعدد دکمه ها و … در کابین خودروها رو به کاهش است.

البته در نسل ها یا فیس لیفت های این خودرو و حتی مدل اتوماتیک می توان بخشی از کنترلرها را روی کنسول میانی طراحی کرد که بسیار شیک تر از حالت فعلی است.

دست اخر باید به این نکته اشاره کرد که بدون شک شاهین از نظر طراحی ظاهری و کابین در رده یک خودروهای روز جهان قر ار ندارد، اما موضوع رشد پله پله و عبور از دوره گذار است. واقعیت اینجاست که شاهین نسبت به خودروهایی که در گذشته در ایران طراحی شده اند، چند قدرم جلو تر و نزدیک به طرح های روز جهان است. پس این موضوع انتظارها از سایپا را برای محصولات بعدی بالا برده است.

شاهین نمره قوبلی را از نظر طراحی گرفته است، اما هنوز تا شاگرد ممتاز مدرسه شدن چند قدم فاصله دارد.

نویسنده: علی غفاری

انتهای پیام/