روغن در خودرو نقشی اساسی دارد و بدون روغن نمیتوان با ماشین مدت زمان زیادی را حرکت کرد. خنک سازی موتور و روانکاری از جمله وظایف مهم روغن موتور هستند.
به گزارش عصر خدمات، البته جمع آوری آلایندهها از سطح موتور هم دیگر وظیفه این ماده حیاتی در اتومبیل است. حال تصفیه روغن در زمان کار اتومبیل یک امر مهم است که باید به وسیله فیلتر روغن صورت گیرد. انتخاب یک فیلتر روغن مناسب و تعویض به موقع آن در چنین شرایطی بسیار مهم میشود. از همین رو تصمیم گرفتیم تا در یک مقاله به معرفی همه چیز درباره فیلتر روغن خودرو بپردازیم.
فیلتر روغن خودرو چیست؟
فیلتر روغن خودرو یک قطعه مصرفی است که وظیفه تصفیه روغن موتور را دارد. فیلتر روغن با جذب ذرات ناخالص و برادههای فلزی از روغن، عملکرد موتور را بهبود بخشیده و عمر آن را افزایش میدهد. فیلتر روغن از چندین بخش تشکیل شده است که مهمترین آنها کاغذ صافی روغن است. کاغذ صافی روغن معمولا از ترکیب الیاف کاغذ و سلولز یا الیاف کاغذ و سلولز و فایبر گلاس ساخته میشود. فیلتر روغن باید به صورت دورهای تعویض شود تا کارایی خود را حفظ کند.
نقش فیلتر روغن در خودرو
فیلتر روغن نقش مهمی در عملکرد موتور خودرو دارد. فیلتر روغن با جذب ذرات جامد موجود در روغن، از ورود آنها به موتور جلوگیری میکند و باعث میشود روغن بتواند بهتر قطعات موتور را خنک و روان کند. فیلتر روغن یک قطعه مصرفی است و باید در فواصل زمانی مشخص تعویض شود. در غیر این صورت، فیلتر روغن ممکن است مسدود شده و عملکرد خود را از دست بدهد. این موضوع میتواند باعث آسیب دیدن موتور و کاهش عمر آن شود۳۴. برای انتخاب بهترین فیلتر روغن برای خودروی خود، باید به کیفیت مواد اولیه، توانایی تحمل فشار، قابلیت جداسازی ذرات معلق و سازگاری با شرایط آب و هوایی مختلف توجه کنید.
اجزای تشکیل دهنده فیلتر روغن خودرو
فیلتر روغن خودرو از چندین قسمت تشکیل شده است که هر کدام نقش مهمی در تصفیه روغن موتور دارند. در ادامه این قسمتها را به طور کامل شرح میدهیم.
۱. پوسته فیلتر
پوسته فیلتر روغن اتومبیل بخش بیرونی فیلتر روغن است که از جنس فلز یا پلاستیک ساخته شده و شکل استوانهای دارد. پوسته فیلتر روغن نقش محافظ را بر عهده دارد و از ورود آب، گرد و غبار و سایر عوامل خارجی به درون فیلتر روغن جلوگیری میکند. پوسته فیلتر روغن همچنین دارای سوراخهایی است که از آنها روغن وارد و خارج میشود. پوسته فیلتر روغن باید مقاوم و متناسب با شرایط موتور باشد.
۲. فنر نگهدارنده فیلتر
فنر نگهدارنده فیلتر روغن خودرو یک قطعه فلزی است که محیط فیلتر و دیسک انتهایی را در برابر ضربه محکم نگه میدارد. این قطعه باعث میشود که فیلتر روغن به خوبی بر روی محفظه نگهدارنده متصل شود و از نشت روغن جلوگیری کند. فنر نگهدارنده فیلتر روغن باید مقاوم و مناسب با اندازه و شکل فیلتر روغن باشد.
۳. المنت تصفیه
المنت تصفیه در فیلتر روغن خودرو قطعهای است که از کاغذ مخصوص ساخته شده و وظیفه جذب و حذف ناخالصیهای روغن موتور را دارد. المنت تصفیه معمولا به همراه یک سوپاپ اطمینان و یک لوله مرکزی درون یک پوسته فلزی یا پلاستیکی قرار میگیرد. المنت تصفیه باید به صورت دورهای تعویض شود تا کارایی خود را حفظ کند.
۴. واشر مانع برگشت
واشر مانع برگشت فیلتر روغن خودرو یک قطعه کوچک از جنس لاستیک یا پلاستیک است که در داخل درب ضخیم فیلتر روغن قرار دارد. وظیفه این قطعه این است که وقتی موتور خاموش میشود، جلوی خروج روغن از فیلتر را بگیرد و باعث شود روغن درون فیلتر بماند. این کار باعث میشود که در زمان روشن شدن موتور، روغن سریعاً به قطعات موتور برسد و از خشکی و سایش آنها جلوگیری کند. واشر مانع برگشت فیلتر روغن باید مقاوم و مناسب با شرایط حرارتی و فشاری موتور باشد.
۵. درب ضخیم
درب ضخیم فیلتر روغن خودرو بخشی از بدنه فلزی یا پلاستیکی فیلتر روغن است که در قسمت پایینی آن قرار دارد. این درب دارای یک سوراخ مرکزی است که از آن روغن تمیز به سمت موتور خارج میشود. همچنین درب ضخیم دارای یک واشر آببندی است که از نشت روغن در محل اتصال فیلتر به موتور جلوگیری میکند.
۶. حلقه
حلقه در فیلتر روغن خودرو یک قطعه کوچک از جنس لاستیک یا پلاستیک است که در داخل درب ضخیم فیلتر روغن قرار دارد. وظیفه این قطعه این است که وقتی موتور خاموش میشود، جلوی خروج روغن از فیلتر را بگیرد و باعث شود روغن درون فیلتر بماند. این کار باعث میشود که در زمان روشن شدن موتور، روغن سریعاً به قطعات موتور برسد و از خشکی و سایش آنها جلوگیری کند.
۷. واشر آببندی
واشر آی بندی فیلتر روغن یک قطعه کوچک از جنس لاستیک یا پلاستیک است که در داخل درب ضخیم فیلتر روغن قرار دارد. وظیفه این قطعه این است که از نشت روغن در محل اتصال فیلتر به موتور جلوگیری کند.
نحوه عملکرد فیلتر روغن خودرو چگونه است؟
فیلتر روغن خودرو برای تصفیه روغن موتور از ذرات ناخالص و برادههای فلزی استفاده میشود. نحوه عملکرد فیلتر روغن به این صورت است که روغن آلوده از سوراخهای بالایی فیلتر وارد میشود و پس از گذر از دریچه ایمنی (واشر مانع برگشت روغن) وارد بخش اصلی فیلتر میشود. در این بخش، روغن از کاغذ صافی عبور میکند و ناخالصیهای آن جذب میشوند. سپس روغن تصفیه شده از سوراخ مرکزی فیلتر خارج شده و به سمت موتور هدایت میشود.
انواع فیلتر روغن خودرو بر اساس نصب بر روی خودرو
این نوع فیلترها به دو دسته تقسیم میشوند که در ادامه عنوان خواهیم کرد.
۱. فیلتر روغن کاتریجی یا المنتی
فیلتر روغن کاتریجی یا المنتی یک نوع فیلتر روغن است که فقط المنت تصفیه روغن را شامل میشود. این المنت از کاغذ صافی ساخته شده و با یک واشر آببندی به محفظه نگهدارنده فیلتر متصل میشود. محفظه نگهدارنده فیلتر به صورت جداگانه روی موتور خودرو نصب شده و در هنگام تعویض فیلتر، کافی است المنت تصفیه را با یکی جدید جایگزین کرد. فیلتر روغن کاتریجی مزایایی مانند کاهش هزینه تعویض، کاهش زباله تولیدی، و کاهش احتمال نشت روغن را دارد.
۲. فیلتر روغن پیچی
فیلتر روغن پیچی خودرو یک نوع فیلتر روغن است که شامل یک فیلتر و یک محفظه فلزی یا پلاستیکی است که مستقیما روی موتور خودرو نصب میشود. این فیلتر با جذب ذرات ناخالص و برادههای فلزی از روغن، عملکرد و عمر موتور را بهبود میبخشد. فیلتر روغن پیچی باید به صورت دورهای تعویض شود تا کارایی خود را حفظ کند.
انواع فیلتر روغن بر اساس نحوه عملکرد
در این بخش تنوع فلیترها بالاتر است و باید در هنگام انتحاب دقت بیشتری کنید.
۱. فیلتر روغن جریان کامل
فیلتر روغن جریان کامل خودرو یک نوع فیلتر روغن است که تمام روغن موتور را از طریق یک کاغذ صافی عبور میدهد و ناخالصیهای آن را جذب میکند. این فیلتر روغن رایجترین نوع فیلتر روغن است و در اکثر خودروها به کار میرود. این فیلتر روغن عملکرد بهتری در دماهای پایین دارد و روغن غلیظ را به خوبی از خود عبور میدهد.
۲. فیلتر روغن ثانویه
فیلتر روغن ثانویه خودرو یک نوع فیلتر روغن است که برای پشتیبانی از فیلتر روغن جریان کامل مورد استفاده قرار میگیرد. این فیلتر فقط حدود ۱۰ درصد از روغن موتور را تصفیه میکند و ناخالصیهایی را که ممکن است فیلتر روغن اولیه از دست داده باشد، جذب میکند. استفاده از هر دو فیلتر اولیه و ثانویه باعث محافظت بهتری از ماشین شما میشود و عمر موتور خودروی شما را افزایش میدهد.
۳. فیلتر روغن معمولی
فیلتر روغن معمولی خودرو یک نوع فیلتر روغن ثانویه است که صافی فیلتر آن از نوع سلولزی پایه بوده و جهت اطمینان بالاتر و جذب ناخالصیهای بیشتر، در مسیر حرکت روغن درون دستگاه بعد از فیلتر اولیه قرار داده میشود۱. این فیلتر روغن با جذب ذرات کوچک (در حد چند میکرون)، کاری میکند که فقط روغن تمیز و فیلترشده به اجزای مختلف موتور برسد تا عملکرد موتور روان باشد و طول عمر آن کم نشود. فیلتر روغن معمولی باید به صورت دورهای تعویض شود تا کارایی خود را حفظ کند.
۴. فیلترهای روغن محفظه حرارتی
فیلترهای روغن محفظه حرارتی خودرو نوعی فیلتر روغن هستند که علاوه بر تصفیه روغن از ذرات ناخالص، میتوانند دمای روغن را هم افزایش دهند. این کار باعث میشود که برخی از آلایندهها و رسوباتی که با دمای بالا تبخیر یا احتراق میشوند، از روغن حذف شوند. این نوع از فیلترهای روغن جهت کارکرد به جریان برق نیاز دارند و مصرف سوخت را افزایش میدهند.
۵. فیلترهای روغن گریز از مرکز
فیلترهای روغن گریز از مرکز خودرو نوعی فیلتر روغن ثانویه هستند که از نیروی گریز از مرکز برای جداسازی آلایندهها از روغن استفاده میکنند. این فیلترها با ایجاد حرکت چرخشی در روغن، ذرات سنگینتر را به لبه بیرونی فیلتر میبرند و از آنجا میتوان آنها را حذف کرد. این فیلترها معمولا در کنار فیلتر روغن جریان کامل نصب میشوند و باعث افزایش کیفیت و طول عمر روغن میشوند.
۶. فیلترهای روغن مغناطیسی
فیلترهای روغن مغناطیسی نوعی فیلتر روغن هستند که از خاصیت مغناطیسی برای جذب و حذف ذرات آهنی و فلزی از روغن موتور استفاده میکنند. این فیلترها با ایجاد یک میدان مغناطیسی قوی در مسیر جریان روغن، ذرات سنگینتر را به لبه فیلتر میکشانند و از آنجا میتوان آنها را تمیز کرد. این فیلترها معمولا در کنار فیلتر روغن جریان کامل نصب میشوند و باعث افزایش کیفیت و طول عمر روغن میشوند. فیلترهای روغن مغناطیسی مزایایی مانند کاهش آلودگی، کاهش هزینههای دفع و تعویض، کاهش سایش و اکسیداسیون روغن، و افزایش قابلیت اطمینان موتور را دارند.
ویژگی های فیلتر روغن مناسب
- توانایی جداسازی ذرات با اندازه ۵ میکرون و بزرگتر
- کارکرد مناسب در تمامی فصول بدون توجه به شرایط جوی
- قدرت پاکسازی بالا
- آببندی مناسب
- تحمل در برابر فشارهای بالا
- وجود سوپاپ اطمینان
- داشتن استانداردهای لازم از مراجع معتبر
نویسنده: نادر شاه نشین