یکی از قطعات مصرفی خودرو که از اهمیت بالایی در سیستم حرکتی و ایمنی خودرو دارد دیسک است که همیشه به همراه صفحه کلاچ مورد استفاده و بررسی قرار میگیرد.
اما در این مقاله تصمیم داریم به طور کامل و جداگانه به بررسی دیسک کلاچ خودرو بپردازیم تا رانندگان با این بخش از اتومبیل بیشتر آشنا شوند. در ادامه با ما باشید تا همه چیز درباره دیسک کلاچ خودرو را برای شما توضیح دهیم.
دیسک کلاچ خودرو چیست و چه وظیفه ای دارد؟
دیسک کلاچ اتومبیل قطعهای است که نیروی چرخشی موتور را به گیربکس منتقل میکند. دیسک کلاچ شبیه یک صفحه خورشیدی است که به محور ورودی گیربکس متصل شده و از هر دو طرف با مواد اصطکاک پوشیده شده است. دیسک کلاچ بین فلایویل موتور و صفحه کلاچ قرار دارد و هنگامی که کلاچ درگیر است، بین این دو عضو بسته می شود. دیسک کلاچ باعث میشود که در هنگام تعویض دنده، انتقال نیرو از موتور به گیربکس قطع شود و بعد از تعویض دنده، دوباره اتصال برقرار شود.
دیسک کلاچ خودرو از چه اجزایی تشکیل شده است؟
دیسک کلاچ خودرو از سه بخش اصلی تشکیل شده است:
- پوسته کلاچ که به فلایول موتور متصل است و با دور موتور همگام میشود.
- صفحه کلاچ که به گیربکس متصل است و با سرعت خودرو همگام میشود.
- دیسک کلاچ که بین پوسته و صفحه کلاچ قرار دارد و با فشار یا رها کردن پدال کلاچ، انتقال نیرو را فعال یا غیرفعال میکند.
دیسک کلاچ به صورت حلقوی بوده و در درون پوسته کلاچ توسط چندین خار، فنر کلاچ و زبانه ثابت شده است. روی دیسک کلاچ، لایههایی از مواد ساینده وجود دارد که باعث افزایش اصطکاک و کاهش لغزش میشوند. این لایهها در طول زمان ساییده میشوند و نیاز به تعویض دارند.
نحوه عملکرد دیسک کلاچ چگونه است؟
نحوه عملکرد دیسک کلاچ به این صورت است که هنگامی که پدال کلاچ را فشار میدهید، دیسک کلاچ از صفحه کلاچ جدا میشود و انتقال نیرو از موتور به گیربکس قطع میشود. این امکان را میدهد که دندهها را تغییر دهید و سرعت خودرو را تنظیم کنید. هنگامی که پدال کلاچ را رها میکنید، دیسک کلاچ با فشار فنرها به صفحه کلاچ چسبیده میشود و انتقال نیرو از موتور به گیربکس از سر گرفته میشود.
تفاوت دیسک و صفحه کلاچ در چیست؟
دیسک و صفحه کلاچ دو قطعه مهم در سیستم کلاچ خودرو هستند که وظیفه انتقال نیرو از موتور به جعبه دنده را دارند. تفاوت دیسک و صفحه کلاچ این است که دیسک کلاچ بین فلایویل موتور و صفحه کلاچ قرار دارد و با درگیر شدن کلاچ بین این دو عضو بسته می شود. حال صفحه کلاچ یک صفحه دارای فنر است که با فلایویل می چرخد و فشار را وارد می کند تا دیسک کلاچ را محکم بین خود و فلایویل ببندد.
چه کار کنیم که طول عمر دیسک کلاچ خودرو بیشتر شود؟
- از استفاده بیمورد از کلاچ خودداری کنید و پای خود را روی پدال کلاچ نگذارید.
- دندهها را به صورت صحیح و نرم تعویض کنید و از دندههای غلط پرهیز کنید.
- از حمل بار سنگین و حرکت در سربالاییها با کلاچ کردن اجتناب کنید.
- سیم کلاچ را به صورت دورهای عوض کنید و پدال کلاچ را نرم نگه دارید.
- نشتیهای دور گیربکس را بگیرید تا باعث چرب شدن دیسک کلاچ نشود.
این نکات میتوانند به کاهش سایش و لغزش دیسک کلاچ کمک کنند و عملکرد خودرو را بهبود بخشند.
دیسک کلاچ کجای خودرو قرار گرفته است؟
دیسک کلاچ یک قطعه اصطکاکی است که بین فلایویل موتور و صفحه کلاچ قرار دارد. وظیفه آن انتقال نیروی چرخشی از موتور به گیربکس است. هنگامی که پدال کلاچ را فشار میدهید، دیسک کلاچ از فلایویل جدا شده و انتقال نیرو قطع میشود.
چه موقع باید دیسک صفحه خودرو را تعویض کنیم؟
دیسک و صفحه خودرو قطعاتی هستند که با ایجاد اصطکاک بین موتور و گیربکس، نیروی چرخشی را انتقال میدهند. این قطعات با زمان و استفاده فرسوده میشوند و نیاز به تعویض دارند. زمان دقیق تعویض دیسک خودرو بستگی به نوع رانندگی، کیفیت قطعات و شرایط راه دارد. اما به طور کلی، میتوان گفت که پس از ۴۵,۰۰۰ کیلومتر رانندگی، خودرو نیاز به تعویض دیسک دارد. اگر رانندگی کمشتابی دارید، ممکن است این فاصله تا ۷۰,۰۰۰ کیلومتر یا بیشتر هم افزایش یابد.
برای تشخیص زمان تعویض دیسک و صفحه خودرو، میتوانید به برخی علائم توجه کنید. برخی از این علائم عبارتند از:
- اگر خودرو شما هنگام حرکت در سربالایی دچار ضعف شدید شده است. این مسئله به این معناست که صفحه کلاچ خودرو شما تمام شده است.
- اگر وقتی خودرو را در دنده ۱ قرار میدهید و پا را از روی کلاچ برمیدارید، ماشین شروع به لرزشهای شدید میکند.
- اگر پیش از شروع به حرکت، خودرو را در دنده ۲ بگذارید و پایتان را به صورت ناگهانی از روی کلاچ بردارید. اگر ماشین در دنده ۲ خاموش نشد و شروع به حرکت کرد.
- اگر در خودروهای دندهای در تعویض دنده از ۱ به ۲ با مشکل مواجه شدید یا دندهی ۲ سخت جا رفت.
دیسک کلاچ خوب باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟
دیسک کلاچ خوب باید از جنس مقاوم و با کیفیت باشد که در برابر حرارت و سایش مقاومت داشته باشد. همچنین باید نرم و بدون لرزش باشد تا تعویض دنده را آسان کند و بوی نامطبوع لنت کلاچ را ایجاد نکند. برای خرید دیسک کلاچ مناسب باید به برند و مشخصات فنی آن توجه کرد.
دیسک کلاچ خوب و با کیفیت باید دارای ویژگیهای زیر باشد:
- مقاومت بالا در برابر حرارت، سایش و فشار
- انطباق بالا با فلایویل و صفحه کلاچ
- ایجاد حداقل لرزش و صدا
- تعویض آسان و سریع
اگر دیسک کلاچ خودرو به موقع تعویض نشود چه پیامدهایی خواهد داشت؟
اگر دیسک کلاچ خودرو به موقع تعویض نشود، ممکن است مشکلاتی برای عملکرد خودرو ایجاد شود. برخی از این مشکلات عبارتند از:
- کاهش کشش و توان خودرو
- افزایش مصرف سوخت
- افزایش گرمای تولید شده در مجموعه انتقال نیرو
- ایجاد آسیب به قسمتهای دیگر مانند فلایول، گیربکس و بلبرینگ
- سفت شدن پدال کلاچ و صدای ناهنجار هنگام تعویض دنده
- عدم هماهنگی میان دور موتور و سرعت خودرو
- پرش پدال کلاچ و خاموش شدن خودرو
نحوه تعویض دیسک کلاچ خودرو
تعویض دیسک کلاچ خودرو یک کار پیچیده و دقیق است که نیاز به ابزارهای مناسب و رعایت مراحل خاصی دارد. برای تعویض دیسک کلاچ خودرو، میتوانید از روشهای مختلفی استفاده کنید، اما در اینجا یک روش معمول را به شما معرفی میکنیم. این روش شامل ده مرحله است:
- ابتدا باید خودرو را با استفاده از جک بلند کنید و با استندهای مناسب ثابت کنید. این کار را باید با احتیاط انجام دهید تا خطر سقوط خودرو را برطرف کنید.
- سپس باید سیستم اگزوز را از خودرو جدا کنید. برای این کار، باید پیچها و مهرههایی که سیستم اگزوز را به خودرو متصل میکنند را باز کنید و لولههای اگزوز را از جای خود بکشید.
- سپس باید دیفرانسیل و محورهای CV را از خودرو جدا کنید. برای این کار، باید پیچها و مهرههایی که دیفرانسیل را به گیربکس متصل میکنند را باز کنید و دیفرانسیل را از گیربکس جدا کنید. سپس باید محورهای CV را از دیفرانسیل و چرخها جدا کنید.
- سپس باید گیربکس را از خودرو جدا کنید. برای این کار، باید پیچها و مهرههایی که گیربکس را به موتور متصل میکنند را باز کنید و گیربکس را از موتور جدا کنید. این کار را باید با دقت انجام دهید تا از ریختن روغن گیربکس جلوگیری کنید.
- سپس باید پوسته کلاچ را از فلایول موتور جدا کنید. برای این کار، باید پیچهایی که پوسته کلاچ را به فلایول متصل میکنند را باز کنید و پوسته کلاچ را از فلایول بکشید. این کار را باید با احتیاط انجام دهید تا از آسیب دیدن دیسک کلاچ جلوگیری کنید.
- سپس باید دیسک کلاچ را از پوسته کلاچ جدا کنید. برای این کار، باید دیسک کلاچ را از خارها و فنرهایی که آن را در پوسته کلاچ نگه میدارند بکشید. این کار را باید با دقت انجام دهید تا از آسیب دیدن صفحه کلاچ جلوگیری کنید.
- سپس باید صفحه کلاچ را از گیربکس جدا کنید. برای این کار، باید پیچهایی که صفحه کلاچ را به گیربکس متصل میکنند را باز کنید و صفحه کلاچ را از گیربکس بکشید. این کار را باید با دقت انجام دهید تا از آسیب دیدن یاتاقان رهاسازی جلوگیری کنید.
- سپس باید دیسک و صفحه کلاچ جدید را نصب کنید. برای این کار، باید دیسک و صفحه کلاچ جدید را با تطبیق علامتهایی که روی پوسته کلاچ و فلایول زدهاید، روی هم قرار دهید و با استفاده از ابزار هممرکزکننده دیسک کلاچ را در محل خود قرار دهید. سپس باید پوسته کلاچ را روی دیسک و صفحه کلاچ قرار دهید و با پیچهای مربوطه محکم کنید.
- سپس باید گیربکس را روی موتور نصب کنید. برای این کار، باید گیربکس را به طور موازی با موتور قرار دهید و با پیچهای مربوطه محکم کنید. این کار را باید با دقت انجام دهید تا از بروز هرگونه لغزش یا ناهماهنگی جلوگیری کنید.
- سپس باید محورهای CV و دیفرانسیل را روی گیربکس نصب کنید. برای این کار، باید محورهای CV را به دیفرانسیل و چرخها متصل کنید و با پیچهای مربوطه محکم کنید. سپس باید دیفرانسیل را به گیربکس متصل کنید و با پیچهای مربوطه محکم کنید.
- در آخر باید سیستم اگزوز را روی خودرو نصب کنید. برای این کار، باید لولههای اگزوز را به جای خود برگردانید و با پیچها و مهرههای مربوطه محکم کنید.
این روش یکی از روشهای معمول تعویض دیسک و صفحه کلاچ خودرو است. اما بسته به نوع و مدل خودرو، ممکن است روشهای دیگری نیز وجود داشته باشد. البته پیشنهاد میشود که برای تعویض دیسک کلاچ پیش یک تعمیرکار ماهر بروید.
نویسنده: نادر شاه نشین